تعریف هوش کسب کار یا هوش تجاری

تعریف موسسه Gartner از هوش کسب و کار BI :

هوش کسب و کار یک مفهوم عمومی و Umbrella Term شامل برنامه های کاربردی، زیرساخت ها و ابزار، و راهکارهای برتر است که به دسترسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات کمک می‌کند تا بدین وسیله عملکرد و تصمیمات سازمانی بهینه سازی شده و بهبود یابند.
موسسه‌ Gartner در تعریف خود از هوش کسب و کار به موارد زیر اشاره دارد:
مجموعه‌ای از تمام روش‌ها، تکنولوژی‌ها، فرایندها، شامل جمع‌آوری داده، یکپارچه سازی داده، تحلیل داده، مصورسازی داده و غیره که به تصمیم گیری بهتر در سازمان‌ها کمک می‌کند.
Business Intelligence ، دو رکن اساسی دارد: داده و تصمیم گیری. در حقیقت، در راستای بهبود فرایند تصمیم گیری در سازمان، داده ها به اطلاعات و اطلاعات به دانش تبدیل می‌شوند.

موسسه The Data Warehouse Institute یا TDWI در امریکا پنج جزء اصلی را برای BI یا هوش تجاری برشمرده است:
1- انباره داده یا Data Warehouse
2- تجزیه و تحلیل کسب و کار یا Business Analytics
3- مدیریت عملکرد کسب و کار یا Business Performance Management
4- داشبوردهای مدیریتی یا Management Dashboard
5-   داده کاوی یا  Data Mining

در ادامه به شرح مختصری از هریک از موارد فوق می پردازیم :

1- انباره داده یا Data Warehouse

داده ها اغلب در انباره داده ، که به معنی یک مخزن از داده های تجمیع شده از منابع مختلف است، ذخیره می‌شود که شامل انباره داده های شرکت های بزرگ، اطلاعات خلاصه شده سیستم های داخلی، و داده هایی از منابع خارجی می‌باشد. این مخازن که به‌طور صحیح، طراحی و پیاده‌سازی شده و نیز به‌طور منظم به‌روزرسانی می شوند، به انباره‌های داده معروف هستند.
هر اندازه رشد پیچیدگی داده‌ها بیشتر شود، به همان اندازه حجم داده های ذخیره شده و قابل تحلیل نیز افزایش می‌یابد؛ در همین راستا ضرورت وجود ابزار و پلتفرم های سخت افزارهای قوی و سریع تر نیز برای نگهداری انباره داده احساس می‌شود.

2- تجزیه و تحلیل کسب و کار یا Business Analytics

تجزیه و تحلیل کسب و کار، عبارت است از انجام عملیات روی اطلاعات، با هدف حصول بینش همراه با آینده‌نگری، که دانش مورد نیاز را برای تصمیم‌ گیری‌های آگاهانه در اختیار کاربران کسب و کار قرار می‌دهد.
ابزارهای تجزیه و تحلیل ، افراد را قادر می‌سازد تا با استفاده از مصورسازی داده‌ها ( Data Visualization ) به کاوش و ایجاد پرس و جو ( Query ) بپردازند و یافته‌ها را با زبانی قابل فهم به کاربران انتقال دهند.

انواع مختلف تحلیل ها عبارتند از:

• تحلیل توصیفی (چه اتفاقی رخ داده) که متداول‌ترین نوع تحلیل هستند
• تحیلی تشخیصی (چرا اتفاق رخ داده)
• تحلیل پیشگویانه (قرار است چه اتفاقی رخ دهد)
• تحلیل تجویزی (چه کاری باید انجام شود)

3- مدیریت عملکرد کسب و کار یا Business Performance Management

بنا به تعریف Gartner ه، مدیریت عملکرد یا Performance Management  مجموعه ای از روش ها و معیارها است که کاربران را قادر می سازد تا خروجی های مورد نیاز برای رسیدن به اهداف و خواسته های سازمان را ، تعریف ، بررسی و بهینه کنند.
سازمان‌هاي كارآمد تنها به جمع آوري و تحليل داده ها بسنده نمي كنند بلكه از اين داده ها براي بهبود سازمان و تحقق رسالت‌ها واستراتژي‌ها استفاده مي‌کنند. به عبارت ديگر به جاي پرداختن به ارزيابي عملكرد، به مديريت عملكرد مي‌پردازند. Performance Management به عنوان يك نگرش نوين مديريتي نقش اساسي در مدیریت كيفيت در سازمان ايفا مي نمايد.
مدیریت عملکرد دربرگیرنده‌ی فعالیت‌هایی است که دستیابی مؤثر و مداوم به اهداف سازمانی را به شیوه‌ای کارآمد تضمین نماید.

4- داشبوردهای مدیریتی یا Management Dashboard

داشبورد یک واسط مصوّر است که برای نمایش فوری وضعیت معیارهای کلیدی مربوط به اهداف یا فرآیندهای خاص کسب و کار مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک داشبورد مدیریتی از یک برنامه که دارای رابط کاربری است استفاده می‌کند تا  سیستم های کامپیوتری یک شرکت را در نقطه ای واحد به هم متصل نموده و امکان دسترسی هم‌زمان به همه داده‌ها را فراهم آورد. داده ها بصورت پویا و به‌هنگام از منابع مختلف جمع آوری شده و به‌صورت جداگانه و یا گزارش های یکپارچه در داشبوردهای مدیریتی نمایش داده می‌شوند. کاربران این گزارش ها را از طریق کامپیوترها و تبلت ها و موبایل هایشان مشاهده می کنند.

5-  داده کاوی یا  Data Mining

پایگاه های داده از نظر حجم و اندازه، با سرعت زیادی در حال رشد هستند و وارد مرحله ای می‌شوند که دیگر روش های سنتی برای تحلیل و مصور سازی داده ها، عملاً قابل استفاده نخواهد بود. داده‌کاوی و کشف دانش در پایگاه‌ های داده، عبارت است از استخراج مدل ها و الگوهای کشفِ ایده‌های خلاقانه در پایگاه ‌داده‌ های بزرگ. داده‌کاوی را می‌توان مجموعه ای از روش‌ها برای استخراج نتایج از حجم زیادی از داده ها در نظر گرفت.
به عبارت دیگر، داده کاوی فرآیندی را تشریح می‌کند که شامل جمع آوری و تحلیل داده ، توسعه‌ی مدل های یادگیری استقرایی و در نهایت اتخاذ تصمیم‌های عملی و اقدامات مقتضی  بر اساس دانش است. معمولاً این فرآیند مستلزم همکاری نزدیک میان متخصصین حوزه‌های کابردی و تحلیل‌گران داده است.